ၿငိမ္းခ်မ္းရာေျမ

ဒီႏွစ္အတြက္ Global Peace Index (ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းမႈစံ) ထြက္လာပါၿပီ။ ျမန္မာျပည္ ကေတာ့ နံပါတ္ ၁၅ ခ်ိတ္ပါတယ္။ ေအာက္ဆံုးကေန ေရတြက္ရင္ပါ။ အဆင့္ ၁၂၆ ပါ။ စစ္ေျမျပင္ အီရတ္ (အဆင့္ ၁၄၀) ကေတာ့ ေအာက္ဆံုးမွာပါ။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ တစ္ေျပးေနတဲ့ ဘနာဇီယာဘူတို လုပ္ႀကံခံရတဲ့ ပါကစၥတန္က ျမန္မာေအာက္ ကပ္လ်က္မွာပါ။ တမီးက်ားေတြ ျပန္ေသာင္းက်န္းလာတဲ့ သီရိလကၤာက ျမန္မာအေပၚ ကပ္လ်က္မွာပါ။ ကင္ညာ(၁၁၉)တို႔၊ အီသီယိုးပီးယား(၁၂၁)တို႔ ဇင္ဘာေဘြ(၁၂၄)တို႔က ျမန္မာထက္ နည္းနည္းပိုသာပါတယ္။ မႏွစ္က အာဏာသိမ္းမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံက (၁၁၈) ပါ။

ဒီဇယားက တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ျပပါတယ္။ အဓိက အခ်က္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ပဋိပကၡေတြ၊ ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္မႈ၊ စစ္အင္အား တိုးခ်ဲ႕မႈေတြအေပၚ မူတည္ၿပီး တြက္ခ်က္ပါတယ္။ အနည္းငယ္ အေသးစိတ္ရရင္ေတာ့…..

- ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ပဋိပကၡ အေရအတြက္
- အဆိုပါ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ဦးေရ
- အဆိုပါ ပဋိပကၡမ်ားရဲ႕ တင္းမာမႈ အေျခအေန
- အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး
- တျခား ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ယံုၾကည္ စိတ္ခ်ရမႈ
- ေျပာင္းေ႐ႊ႕ခံရေသာ လူဦးေရ အခ်ိဳး (ဥပမာ ဓါတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္း အတြက္ ႐ြာသားမ်ားကို ေနရာ ေျပာင္းျခင္း)
- ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈ
- လူအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ
- ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ႏႈန္း
- ဆႏၵျပပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚႏိုင္တဲ့ အလားအလာ
- ေထာင္သား ဦးေရ အခ်ိဳး
- ျပည္ထဲေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရး အင္အား အခ်ိဳး
- GDP နဲ႔ စစ္အသံုးစားရိတ္ အခ်ိဳး
- စစ္သားအေရအတြက္ အခ်ိဳး
- လက္နက္ တင္ပို႔မႈ/တင္သြင္းမႈ အခ်ိဳး
- ကုလသမဂၢနဲ႔ တျခား တပ္အင္အား ထား႐ွိမႈ အခိ်ဳး
- (စစ္တပ္႐ွိ) လက္နက္နဲ႔ လူဦးေရ အခ်ိဳး
- (တကိုယ္ေရသံုး) လက္နက္ငယ္ အလြယ္ရ႐ွိႏိုင္မႈ
- စစ္တပ္၏ ေခတ္မီမႈ ႏွင့္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္အား စသည္ စသည္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီစာရင္း (GPI) ဟာ မႏွစ္ကမွ စလုပ္တာပါ။ စာရင္းျပဳသူေတြက စီးပြားေရး ပညာ႐ွင္ေတြ ျဖစ္ၿပီး အဖြဲ႕တည္ေထာင္သူကေတာ့ ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံသား IT လုပ္ငန္း႐ွင္ သူေဌး Stephen Killelea ပါ။ စီးပြားေရး ပညာ႐ွင္ေတြ လုပ္တယ္ဆိုေပမယ့္ ကမၻာ့ ထိပ္သီး ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ႏိုဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ေတြ၊ အသိပညာ အတတ္ပညာ႐ွင္ေတြ၊ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြ၊ အထင္ကရ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွ လူေတြက စစ္ေဆး ေထာက္ခံ (Endorseလုပ္) ပါတယ္။

ဒီဇယားကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတြက မိမိ ႏိုင္ငံ ဘယ္ေလာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္။အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာေတြ လုပ္သင့္တယ္ ဆိုတာကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ သံုးတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ့ မိမိႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ဘယ္ေဒသက ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္ ဆိုတာကုိလည္း တိုင္းတာႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ တစ္ျပည္မွာ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈက ဒြန္တြဲေနပါတယ္။ Per Capital Income အရမ္း ျမင့္တဲ့ (ကမၻာ့ အျမင့္ဆံုး ထင္တယ္။ မေသခ်ာပါ။) ေနာ္ေ၀းက ထိပ္ဆံုးေရာက္ေနေပမယ့္ Per Capital Income ေတာ့ ျမင့္ပါတယ္ စစ္အင္အားႀကီးေနတဲ့ အေမရိကန္ကေတာ့ နံပါတ္ (၉၇) ပဲခ်ိတ္ပါတဲ့။

ဒီဇယားမွာ စိတ္၀င္စားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ၾကည့္မိပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်က အဆင့္ (၂၇) ခ်ိတ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ လံုၿခံဳ အထူး စိတ္ခ်ရေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကန္႔သတ္မႈေတြ ႐ွိၿပီး မေလး႐ွား(၃၈) နဲ႔ အင္ဒိုနီး႐ွား(၆၈) တို႔က ရန္ေဆာင္ျခင္းခံေနရတဲ့ စကၤာပူ (၂၉) ထက္ ကပ္ၿပီးသာပါတယ္။ အခ်ိန္မေ႐ြး စစ္ထျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား (၃၂) နဲ႕ ထိုင္၀မ္ (၄၄)က စစ္အင္အားႀကီးတဲ့ UK(၄၉) ထက္ နည္းနည္း သာပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္(၂၃) ကိုလည္း တစ္ေနရာ ေပးထားၿပီး တ႐ုတ္က (၆၇) ရတာ မဆိုးဘူး ေျပာရမယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး တည္ၿငိမ္တဲ့ ကေနဒါက (၁၁) ခ်ိတ္ၿပီး နိဗၼာန္ဘံုလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ ဆြစ္ဇာလန္(၁၂) ထက္ တစ္ဆင့္သာပါတယ္။ ဂ်ပန္က နံပါတ္ (၅) ခ်ိတ္ၿပီး အာ႐ွမွ ထိပ္ဆံုးျဖစ္ၿပီး ေအးခ်မ္းၿပီး ကၽြန္ေတာ္ေနခ်င္တဲ့ နယူးဇီလန္(၄) ေအာက္ ကပ္လ်က္မွာပါ။ ေဒသအလိုက္ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အ့ံၾသစရာ မ႐ွိပါဘူး။ အာဖရိကက မၿငိမ္းခ်မ္းဆံုးျဖစ္ၿပီး အေနာက္ဥေရာပ ႏိုင္ငံအာလံုး ထိပ္ဆံုး ၅၀ မွာ ေနရာယူထားပါတယ္။

Print this post